dijital izimiz nasıl kullanılıyor? türkiye’de durum nasıl?
dijital kültürün en büyük etiklerinden birisi: ‘’veri gizliliği’’ artık dijitaldeki varlığımız reel dünyadaki varlığımız kadar değerli, banka bilgilerimiz, ev adresimiz, sağlık problemlerimiz hatta dün gece yediğimiz yemek bile artık dijitalde saklanıyor üstelik bütün bu bilgileri sağlayanlar ise yine bireylerin kendisi.
büyük veri > her şey
dünya’da hiçbir çağda bu kadar fazla bilgiye aynı anda ulaşılabilen bir dönem olmamıştı. artık toplumun oluşturduğu ve bireylerin fark ederek veya fark etmeyerek dijitale aktardığı bu büyük veri çözümlendiğinde bir çok şeye yanıt verebiliyor. araştırma şirketleri ve devletler bu büyük veriden yola çıkarak toplumdaki problemlere, toplumun en büyük ekonomi kaynağına ve bir çok konuya, daha doğrusu toplumun tercihlerine ulaşabiliyor bütün bu verilerle on yıl hatta yüz yıl sonra neler olacağı ve nelerin değişebileceğini dahi tahmin etmek mümkün, dolayısıyla şu anda büyük verinin gücü neredeyse her şeyin üzerinde diyebiliriz.
şu anki duruma baktığımızda ise hayatımızı eğlenceli kılmak veya kolaylaştırmak için kullandığımız dijital uygulamalar aslında en büyük veri toplayıcıları. şöyle bir baktığımızda neredeyse tarayıcıyı her açtığımızda kullandığımız google nelerlerle ilgilendiğimizi, kedi videoları izlemek için kullandığımız facebook yıllardır anılarımızı, tercihlerimizi, gittiğimiz yerlerin verilerini topluyor, gündemi tartıştığımız twitter politik tercihlerimizi ortaya çıkarabiliyor, fotoğraf ve anılarımızı paylaşmak için kullandığımız instagram, bizim kimlerle arkadaş olduğumuz ve giyim tercihlerimizi ortaya çıkarabiliyor, direkt anlık konumumuzu bildirdiğimiz swarm o an nerede olduğumuzu ve nerelere ne kadar sıklıkla gittiğimizin verisini topluyor, müzik dinlemek için kullandığımız spotify ve apple müzik toplumun dinlediği müzik tercihlerini ortaya çıkarıyor. zaman zaman internette gezerken karşımıza çıkan reklamlarla o sıralar ilgilendiğimiz ürünlerin benzerliğiyle neler oluyor hissiyatına dahi kapılıyoruz. bu uygulamalar ve dahasına baktığımızda büyük veriyi oluşturanların ve elinde tutanların başta sosyal medya şirketleri olduğunu görüyoruz dolayısıyla artık en büyük güç verideyse ve büyük veriler dijital şirketler tarafından bizim rızamızla toplanıyorsa artık dünyanın en güçlülerini kendi rızamızla dijital şirketler haline getiriyoruz.
dijital şirketlerin elinde bulunan verilerin gücünün farkına varan bazı devletler ‘’dijital veri gizliliği’’ üzerine bazı yasal düzenlemeler yapıyorlar ancak artık dijitalin gücü öyle bir boyutta ki devletlerin dijital veri gizliliğini kontrol altında tutabilecek mekanizmaları bu büyük operasyona yanıt verebilecek güçte değil.
durum böyle olunca bireylerin en değerli varlığı dijitaldeki izimiz yani dijital verilerimiz haline gelmeye başladı.
elbette bu değerli varlığı kullanmak isteyen bir çok uluslararası şirket bulunuyor bazıları verilerimizi kullanmak için bizlerden izin alırken bazıları izin almadan bilgi toplamaya çalışıyor, bir çok sosyal medya şirketi ise kayıt olurken okunamayacak kadar uzun gizlilik politikalarını önümüze çıkarıyor ve biz hızlıca kayıt olabilmek için politikayı okumadan onaylayıp kayıt oluyoruz çoğunlukla bu politikalarda bütün verilerimizi onlara teslim ettiğimizi onayladığımız yazıyor yani verilerimizin bizim onayımızla kullanıldığının farkında bile değiliz. dijital kültür giderek yayılırken ve her gün binlerce insanın kişisel bilgilerini ve tercihlerini dijitale aktarırken günlük hayatımızın büyük bir bölümünü oluşturan sosyal mecralara hangi bilgilerimizi teslim ettiğimizi bilmek bizim hakkımız, sizler için üye sayısı bakımından en büyük mecraların gizlilik politikalarını araştırdık;
facebook’un gizlilik anlayışı nasıl?
1son dönemde kullanıcı verilerinin bir veri analiz ve araştırma şirketi olan cambridge analytica ile izinsiz paylaştığı bilinen ve tüm dünyada protesto edilerek aleyhine kampanya düzenlenen facebook, veri gizliliği konusunda son dönemin en popüleri! hatta facebook vakasından sonra bir çok şirket gizlilik politikalarını yeniden gözden geçirdi ve düzenledi. biz de sosyal medyalar arasındaki gizlilik politikalarını ve bu zamana kadar olan veri gizliliği tutumlarını araştırırken en çok dolaşıma açık davranışların facebook tarafından sergilendiğini fark ettik, yani facebook ile paylaştığımız veriler diğer sosyal medyalara oranla daha çok 3. derece şirketle paylaşılıyor. facebook, instagram ile birlikte en büyük reklam ağına sahip sosyal medya şirketi, dolayısıyla elinde en büyük verileri bulunduran şirketlerden de birisi ve elindeki verileri öncelikli olarak reklam teknolojisini geliştirmek için kullandığından bahsediyor fakat bunun yanında elindeki verileri kendisine ait farklı şirketlerle de paylaşarak kullanıcıların politik davranışlarını ve gelecek seçimlerin öngörüsünü elde etmek için bile kullanıyor diyebiliriz ancak son vakadan sonra facebook gizlilik politikasında kullanıcı verilerini korumayı amaçlayan bazı değişiklikler yaptı yine de facebook’a bu konuda olan güven sarsıldı hatta milyonlarca kişi facebook hesabını kapattı.
instagram’ın gizlilik anlayışı nasıl?
2 aslında bir facebook şirketi olan instagram’ın gizlilik politikası facebook ile tamamen aynı, aralarındaki tek fark instagram’ın bir fotoğraf paylaşım medyası olması sebebiyle daha fazla denetime tabi tutulması yani instagram’ın altyapısındaki algoritma paylaşılan görüntüleri sürekli olarak denetleyerk görüntünün hangi yaş grubuna hitap ettiğini, müstehcen olup olmadığını ve özellikle hangi konumdan paylaşıldığına odaklanıyor. özellikle konuma odaklanmanın sebebini ise şöyle açıklayabiliriz; instagram sistemi ABD’de yapılan uyuşturucu içerikli paylaşımları incelerken bu paylaşımların daha çok hangi bölgeden yapıldığını da analiz ediyor ve sonuçta ortaya ABD’nin hangi bölgesinde daha çok uyuşturucuya özendirme faaliyeti yapıldığını ve uyuşturucunun açık şekilde gösterilebildiğine ulaşılabiliyor. aslında yapılan bu analiz uyuşturucuyla savaş için mükemmel bir sonuç ortaya çıkarmış oluyor.
google’ın gizlilik anlayışı nasıl?
3 dünya büyük veri devi olarak adlandırabileceğimiz google’ın arama motorundan youtube’a mail hizmetlerinden haritaya kadar bir çok online hizmeti bulunuyor dolayısıyla en büyük büyük veri google’ın elinde diyebiliriz, peki verilerimiz google’da güvende mi diye araştırmaya kalktığımızda google’ın gizlilik politikasında ‘’paylaşma’’ kelimesinin çok yer almadığını, yer alsa bile 3. derece şirketlerle veri paylaşılmadığını görüyoruz çünkü google bütün işleri kendine ait şirket ve teknolojilerle yürütüyor. facebook’un bazı konularda kendine ait olmayan araştırma şirketlerinden yardım alması gerekebilir dolayısıyla bu verinin paylaşılması anlamına geliyor fakat google her konuyu kendi içerisinde çözüme kavuşturuyor, google için bütün verilerimizi işliyor fakat başkalarıyla paylaşmıyor diyebiliriz.
twitter’ın gizlilik anlayışı nasıl?
4 twitter’ın gizlilik politikasını incelerken ‘’verinize dokunmadan saklarız’’ anlayışının güdüldüğünü fark ettik. twitter özellikle haber, politik ve dünyaya yön veren haberlerin paylaşıldığı bir gündem sosyal medyası olarak kendini konumlandırıyor. twitter devamlılığı için gerekli olan verileri topluyor ve saklıyor fakat ödeme bilgileri ve özellikle ‘’uygulama içi mesajlaşmayı’’ izlemiyor, oysa facebook uygulama içi mesajlaşmaları izleyerek mesajlarınızı işliyor. twitter’ın google kadar olmasa da facebook’a oranla verileri paylaşmadığını da görmüş olduk.
türkiye’de verilerimiz nasıl korunuyor?
6698 sayılı kişisel verilerin korunması kanunu kapsamında reel veya sanal kurumlarla paylaşmış olduğumuz kişisel verilerimiz korunuyor. dijitale yönelik bir gözle baktığımızda bu yasada dikkatimizi çeken bir kaç madde var;
anayasaya göre kişisel veri nedir?
Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir.
- Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez.
- Kişisel veriler, ilgili kişinin açık rızası olmaksızın aktarılamaz.
